Po zakupie nowego sprzętu często zastanawiamy się, czy wybrać system 32 czy 64 bitowy. Podobne pytanie możemy sobie zadać planując przyszłe zakupy pamięci RAM. Przyjęło się, że jeśli pamięci w komputerze jest więcej niż 3GB należy wybrać system 64, w przeciwnym wypadku wystarczy 32 bitowy. Otóż bzdura.
Czym właściwie różnią się systemy 32 i 64 bitowe?
Szyną adresową procesora. Procesor 64 bitowy może równocześnie zaadresować dwukrotnie więcej rejestrów niż 32 bitowy. Teoretycznie daje mu to większą wydajność oraz ilość obsługiwanej pamięci. Tyle teoria. Praktyka jest już mniej różowa. Dlaczego? Rozwój oprogramowania nie nadąża niestety za postępem technologicznym.
64 bitowy procesor pod kontrolą 64 bitowego systemu musi i tak emulować tryb 32 bitów, ponieważ zdecydowana większość programów nie posiada wersji 64 bitowych, a te które faktycznie mogą wykorzystać procesor w 100% można niemal policzyć na palcach jednej ręki, choć ich liczba systematycznie rośnie.
Czy można więc instalować system 32 bitowy mając na pokładzie na przykład 6GB pamięci RAM?
Owszem można i ma to spore uzasadnienie. Odpowiedzią jest PAE. Opracowany jeszcze w zeszłym stuleciu przez firmę Intel system Physical Address Extension pozwala na dostęp 32 bitowym procesorom do szerszej przestrzeni adresowej umożliwiając zaadresowanie większej ilości pamięci niż jest to możliwe dla architektury procesora. Przeważnie 32 bitowe systemy widzą około 3,25GB pamięci RAM niezależnie ile jej faktycznie jest. Ewentualne różnice spowodowane są liczbą i rodzajem komponentów zamontowanych w komputerze.
PAE w systemie Windows Seven można sobie włączyć korzystając z bardzo wygodnego i darmowego programu Sunrise Seven. Wystarczy zaznaczyć pole - Odblokuj obsługę pamięci RAM do 128GB. Liczba ta zależna jest od zainstalowanej wersji systemu.
Skoro zabobony mamy już za sobą pora przemyśleć za i przeciw obu systemów. 64 bitowy system powinno się wybrać gdy w pracy wykorzystujemy aplikacje do przetwarzania dużej liczby danych, a więc na przykład obróbki grafiki (video, renderng 3D, projektowanie 2D). Każdy szanujący się producent profesjonalnego oprogramowania zapewnia 32 i 64 bitową wersję swojego programu. 64 bitowe wersje programów działają wydajniej od ich 32 bitowych odpowiedników od około 15 do nawet 85%. Ale można to też osiągnąć optymalizując kod np. o rozszerzoną listę rozkazów SSE x. Dla przykładu zoptymalizowana wersja Blendera na systemie 32 bitowym renderuje niewiele wolniej niż jej 64 bitowy odpowiednik.
Wybór systemu 64 bitowego wiąże się jednak z pewnymi ograniczeniami, z których trzeba zdawać sobie sprawę. Starsze wersje programów mogą odmówić współpracy a drivery po prostu być niedostępne. Nie ma sensu instalować systemu 64 bitowego tam gdzie zmuszeni będziemy do korzystania ze starszego sprzętu czy oprogramowania.
Jeśli komputer ma służyć tylko do gier, przeglądania internetu i pracować jako centrum multimedialne bez wahania należy zainstalować wersję 32 bitową, włączając od razu PAE. Starsze, a także i nowsze gry uruchomione na systemie 64 bitowym mogą wymagać pobrania lub instalacji nowych wersji zabezpieczeń po prostu odmawiając współpracy.
Powyższe porady odnoszą się głównie do systemu operacyjnego Windows. Jeżeli myślisz o systemie linuxowym nie ma się co zastanawiać, system 64 będzie najlepszym rozwiązaniem, ponieważ wszystkie aplikacje dostępne dla danej dystrybucji są skompilowane właśnie do pracy w tym środowisku. Problemów ze sterownikami nie powinno być, ale mogą się zdarzyć problemy z niektórymi niezależnymi aplikacjami działającymi w trybie 32 bitów. Sprawę rozwiązuje doinstalowanie kilku bibliotek.
Jeżeli nie masz jeszcze zainstalowanego systemu 64 bitowego a chcesz dokupić trochę pamięci, możesz to spokojnie zrobić. Jądro linuxa wspiera PAE od wersji 2.3.23, część dystrybucji ma już domyślnie tą opcję aktywną. PAE linuxa wspiera do 64GB.
MacOS również wspiera PAE od wersji 10.4.4. Samo jądro nadal pozostaje 32 bitowe.
