Czym jest błąd paralaksy? Błąd paralaksy to prawdziwe przekleństwo wszystkich osób zajmujących się fotografowaniem panoram. Jest wynikiem nieprawidłowego wykonania zdjęcia – na fotografii pojawia się wtedy niepożądane przesunięcie planów.
Kiedy można mówić o błędzie paralaksy?
Nie jest to zjawisko występujące wyłącznie w fotografii. Można mówić o nim, gdy interesujące nas płaszczyzny nie pokrywają się i uzyskany obraz jest niejako zafałszowany. Mamy z nim do czynienia np. w strzelectwie (przy użycie celowników) albo w aparaturze pomiarowej.
W fotografii błąd ten pojawia się najczęściej przy bliskich planach, ale może przydarzyć się zawsze, jeśli tylko osie obrotu sprzętu fotograficznego nie znajdą się w punkcie nodalnym obiektywu. Mówiąc inaczej: przy złym ustawieniu podczas kolejnych ujęć dochodzi do zmiany perspektywy i nie da się tych ujęć połączyć w jednolity obraz. Teoretycznie błędu paralaksy można uniknąć, robiąc zdjęcia nawet aparatem trzymanym w ręku (zwłaszcza gdy chodzi o fotografie krajobrazowe), w praktyce natomiast trudno wykonać poprawne zdjęcie bez pomocy głowicy panoramicznej. Odpowiednio ustawiona głowica obraca się wokół punktu nodalnego, ten zaś powinien znaleźć się w osi optycznej obiektywu. Jego właściwe umiejscowienie jest nieco kłopotliwe, bo trzeba najpierw określić odległość osi optycznej obiektywu od punktu mocowania aparatu, a potem wybrać dowolny punkt odniesienia – przy prawidłowym ustawieniu sprzętu na zdjęciu testowym nie będzie żadnego przesunięcia planów względem siebie.
Jak unikać błędu paralaksy?
Efektu paralaksy na szczęście można uniknąć. Sojusznikami fotografów są głowice panoramiczne, których zadaniem jest takie ustawienie sprzętu, aby pionowa oś obrotu znajdowała się dokładnie w punkcie nodalnym obiektywu. Głowice są wiele precyzyjniejsze od ludzkiej ręki, a w lepszych modelach można też zaprogramować automatyczne ustawianie kolejnego kadru, tak by seria zdjęć zachowała swoją ciągłość. Dla jeszcze większej wygody użytkownika mogą być wyposażone w rotatory, które utrzymują regularność kątową kolejnych ujęć panoramy; tego typu profesjonalne głowice panoramiczne dostępne są na stronie www.panoramichead-shop.com. Chociaż dobrej jakości sprzęt wyraźnie pomaga w realizacji zdjęć, to nie eliminuje całkowicie ryzyka wystąpienia błędu paralaksy, jeśli początkowe założenia będą niewłaściwe. Najczęściej popełnianym błędem jest źle ustawiony punkt kontrolny albo brak dopasowania pomiędzy ustawieniami obiektywu a programem składającym.
