Pulsoksymetr to małe urządzenie służące do mierzenia saturacji i pulsu, natomiast przed pomiarem należy wiedzieć, jaka jest prawidłowa saturacja i tętno. W dzisiejszym poradniku dowiesz się, jak interpretować wyniki, co wpływa na błędny pomiar i jak prawidłowo używać pulsoksymetru. Zapraszam!
Pulsoksymetr stanowi wsparcie zarówno dla lekarzy, ratowników medycznych, sportowców, jak i osób borykających się z wieloma chorobami, w tym z przewlekłą chorobą płuc czy astmą.
W poprzednim poradniku wyjaśniałam, co wskazuje pulsoksymetr, natomiast dzisiaj zajmę się kwestią, jaka jest prawidłowa saturacja i tętno, aby wiedzieć, jak interpretować odczyt danych. Wyniki mogą być sfałszowane przez pewne czynniki, o których również dzisiaj wspomnę.
Pamiętaj, że godne uwagi modele w różnym zakresie cenowym znajdziesz w dziale ranking pulsoksymetrów.
Jaka jest prawidłowa saturacja i tętno?
Pulsoksymetr odpowiada za mierzenie saturacji, mierzenie pulsu i oznaczenie indeksu perfuzji. Jest to możliwe dzięki diodom emitującym światło o określonych długościach fal. Fale przechodzą przez tkankę. Światło jest natomiast przechwytywane przez detektor. Pomiar odbywa się, kiedy światło przechodzi przez palec. Nie jest wymagana żadna kalibracja.
Interpretacja pomiarów wygląda następująco:
- Saturacja krwi - mierzenie saturacji, czyli poziomu nasycenia hemoglobiny tlenem (SpO2) to niezwykle ważny parametr. U zdrowych osób prawidłowa wartość wynosi od 95% do 99%. 100% uzyskuje się podczas tlenoterapii. Palacze i seniorzy mają nieco inną normę, a mianowicie 93% - 95%. W przypadku przedziału 90% - 95% należy monitorować saturację. Wynik poniżej 90% wymaga konsultacji z lekarzem, gdyż możliwe jest zagrożenie hipoksją. Saturacja rzędu poniżej 80% świadczy o niedotlenieniu/niewydolności oddechowej, więc wymagany jest pilny kontakt z lekarzem. Przy saturacji poniżej 70% niejednokrotnie dochodzi do zaburzeń świadomości, jest zagrożone zdrowie, a nawet życie.
- Puls - tętno, czyli ilość uderzeń serca na minutę powinno się mieścić w granicach od 60 do 90 uderzeń. Jeżeli chodzi o małe dzieci, to może być to wartość nawet 140 uderzeń na minutę, a w przypadku osób starszych 70 uderzeń na minutę. Puls powyżej 100 uderzeń na minutę wskazuje na tachykardię, z kolei poniżej 60 uderzeń na minutę na bradykardię. Wykres tętna, alarm wizualny i dźwiękowy pomaga w dostrzeżeniu wszelkich nieprawidłowości, jak na przykład arytmia serca.
- Indeks perfuzji - pulsoksymetr obrazuje indeks perfuzji [PI], czyli stosunek natlenionej krwi przychodzącej z każdym uderzeniem serca do całkowitej ilości krwi już obecnej w kończynie. Prawidłowa wartość mieści się w zakresie od 0,4% do 20%. Zbyt niska perfuzja doprowadza do hipoksji (niedostateczne stężenie tlenu w tkankach), co w konsekwencji powoduje między innymi problemy z oddychaniem, niedotlenienie mózgu, złą pracę serca.
Jak używać pulsoksymetru?
Nowoczesne pulsoksymetry są niezwykle intuicyjne w obsłudze, nie trzeba posiadać specjalistycznej wiedzy medycznej. Miej jednak na uwadze, że właściwe używanie polega na pomiarze najlepiej w spokojnej pozycji siedzącej. Oddychaj głęboko. Umieść suchy palec wskazujący lub środkowy w klipsie (opuszką do dołu, czyli paznokciem do góry), uruchom urządzenie za pomocą przycisku i czekaj na wynik kilka sekund (chociaż najlepiej przez 2 minuty, aby pomiar się ustabilizował).
Uważaj, aby pulsoksymetr nie spadł w trakcie pomiaru (dotyczy to zwłaszcza małych dzieci lub bardzo szczupłych osób). Na pytanie, jak często używać pulsoksymetru, odpowiem na pytanie, że zawsze wtedy, gdy poczujesz duszności lub gorzej się poczujesz. W sytuacji, gdy chcesz monitorować stan organizmu, wystarczy robić to 2 razy dziennie.
Co wpływa na błędny pomiar?
Nawet dokładny pulsoksymetr może błędnie wskazać pomiar, lecz jest to uzasadnione nie jakością sprzętu, a pewnymi czynnikami zależnymi od Ciebie.
Oto elementy wpływające na sfałszowany wynik:
- Paznokcie pomalowane lakierem (zwłaszcza ciemnym kolorem), paznokcie hybrydowe, tipsy, inne zmiany na paznokciu (typu grzybica).
- Puls przyspiesza po wysiłku.
- Tętno zmienia się także pod wpływem stanu emocjonalnego (stresu), choroby, gorączki, działania leków.
- Pomiar na palcu, na którym znajduje się opatrunek, np. plaster.
- Mokry palec.
- Końcówka palca nie znajduje się idealnie w środku urządzenia.
- Zimne palce mogą doprowadzić do zaniżonego bądź zawyżonego wyniku (ze względu na skurcz naczyń krwionośnych), więc pomiar przeprowadzaj na ciepłym palcu, zatem nie wtedy, jak wrócisz zmarznięty do domu.
- Drgawki, nad którymi osoba nie ma kontroli.
- Spożycie dużej ilości kawy, napojów energetycznych czy alkoholu może podwyższyć puls.
Nie zapominaj o okresowym wymienianiu baterii, kiedy ich poziom jest już niski. Jeżeli urządzenie ma nie być użytkowane przez dłuższy czas, to wyjmij baterię. Dokonuj przeglądów, czy nie doszło do żadnego uszkodzenia produktu. Przechowywanie pulsoksymetrów powinno się odbywać w temperaturze od -25°C do 55°C przy wilgotności od 15% do 93%.
Jaka jest prawidłowa saturacja i tętno - Podsumowanie
Z poradnika, jaka jest prawidłowa saturacja i tętno, dowiedziałeś się, że prawidłowy zakres saturacji wynosi od 95% wzwyż. Puls powinien mieścić się w przedziale od 60 do 90 bpm. Indeks perfuzji 0,4 - 20%. Pamiętaj, aby przy pomiarze siedzieć spokojnie, zmyć wcześniej lakier z paznokci, ściągnąć ewentualny opatrunek, nie mierzyć saturacji i tętna na zimnym palcu.
Przy interpretacji trzeba wziąć pod uwagę również inne czynniki, jak na przykład wysiłek czy chorobę, która może mieć wpływ na wynik. Oczywiście pomiarów dokonuj tylko przez certyfikowane pulsoksymetry napalcowe. Przykładem takiego produktu jest iHealth Air PO3M cieszący się wieloma pozytywnymi opiniami.
