Jaki dysk SSD PCIe 4.0 kupić? Stara generacja ciągle żywa!

W ramach zorganizowania testu dysków SSD na PCIe 4.0 skontaktowałem się z kilkoma dużymi producentami. Wśród sprawdzonych sprzętów sama śmietanka firm zajmujących się produkowaniem szybkich napędów pod M2, WD, Samsung i Kingston. Każdy z dysków był testowany jako główny w porcie zlokalizowanym najbliżej procesora. Testy przeprowadzałem wielokrotnie, w tym samym środowisku. Platforma testowa:

• Procesor: Ryzen 9 5950X
• Płyta główna: Gigabyte B550 Aorus Elite v2
• RAM: 24 GB DDR4 2400 MT/s
• Karta graficzna: MSI GeForce RTX 3080 GAMING X TRIO 10GB
• System operacyjny: Windows 11 22H2

Jakie dyski trafiły do testów?

Tak naprawdę test przeprowadzałem już jakiś czas temu, w wolnej chwili pomiędzy natłokiem materiałów. Z tego względu wśród wybranych napędów pojawiły się głownie popularniejsze i wydajniejsze rozwiązania, dostępne na rynku w okolicach połowy 2023 roku. To wciąż często polecane napędy SSD, a biorąc pod uwagę ceny PCIe 5.0, prędko nie znikną. Nawiasem mówiąc, wszystkie współpracują z Playstation 5.

Solidigm P44 Pro trafił do redakcji na test w połowie 2023 roku. Z tej przyczyny to jedyny model nietestowany bezpośrednio po sobie. Jednocześnie to jeden z najbardziej wydajnych dysków SSD pod (bardzo powoli) przemijającą generację. To między innymi zasługa kontrolera SK hynix Aries. Dodatkowo jest tu też 2-gigabajtowa pamięć DRAM. Seria bazuje na 176-warstwowej technologii TLC.

Kolejnym oczywistym wyborem do takiego porównania była seria WD Black SN850X. Występuje w trzech wariantach rozmiaru i bazuje na 112-warstwowej pamięci TLC. Co ważne, producent podesłał nam wersję 1 i 2 terabajty oraz dodatkowo odpowiedniki wyposażone we wbudowany radiator. Jak się okazało dość przydatny.

Trzecią istotną opcją były modele Kingstona z linii KC3000. To szybkie, ciepło przyjęte przez recenzentów i przede wszystkim obecnie relatywnie budżetowe napędy SSD. Wykorzystują 176-warstwowe pamięci TLC od Microna oraz swego czasu najszybszy kontroler na świecie, czyli Phison PS5018-E18. Do redakcji trafiły warianty 1 i 2 terabajtowe.

Kilka ostatnich dysków Samsunga to wybór właściwie niezbędny. Ten producent cieszy się ogromną popularnością. W zeszłym roku dostało im się za wadliwy firmware, który owocował awariami wybranych wersji 980 Pro i umierające w ekspresowym tempie 990 Pro. Poza oprogramowaniem to wciąż bardzo szybkie napędy, których po prostu nie mogło zabraknąć w takim teście.

Testy syntetyczne dysków SSD na PCIe 4.0

Bardzo przydatnym i podstawowym sposobem na sprawdzenie działania napędu SSD jest wykorzystanie testów syntetycznych. Redakcyjnie korzystamy z szeregu różnych narzędzi, ale najważniejsze wśród nich są cztery. Crystal Disk Mark, benchmark Final Fantasy XIV, PCMark 10 i 3DMark.

Test dysków SSD PCIe 4.0 w Crystal Disk Mark

W przypadku porównania poprzedniej generacji PCIe, dla przejrzystości skupiłem się na kilku najważniejszych ustawieniach w Crystal Disk Mark. To syntetyczne narzędzie pozwalające sprawdzić rozmaite bazowe scenariusze pracy napędu SSD lub dysku twardego. Szczególnie ważny z punktu widzenia konsumenta powinien być wynik pracy z małymi, losowymi plikami (Q1T1). To najczęstszy sposób interakcji zwykłego użytkownika z komputerem.

Test sekwencyjny  dużych plików 1 MiB (Q8T1) odczyt i zapis (MB/s)

Test losowych małych plików 4 KiB (Q1T1) odczyt i zapis (MB/s)

Test liczby operacji na losowych małych plikach 4 KiB (Q32T16) odczyt i zapis (IOPS)

Narzędzie dla profesjonalistów - PCMark 10

PCMark 10 to już standardowe narzędzie syntetyczne używane przy testowaniu sprzętu. Ma sporo różnych benchmarków, ale my skupiamy się na dwóch, dedykowanych pomiarom wydajności napędów SSD. W typowych dla różnego rodzaju pracy z komputerem zadaniach. To oznacza na przykład rozruch systemu operacyjnego, ale też korzystanie z pakietu Adobe.

3DMark, czyli napędy w grach

Stworzony przez firmę Futuremark, 3DMark Storage to zestaw testów dedykowanych graczom. To syntetyczna procedura, ale bazująca na prawdziwych scenariuszach używania. To narzędzie sprawdza szybkość napędu przy nagrywaniu filmów w FullHD lub ładowaniu wybranych gier. 

Jak przy innych narzędziach dotąd, bardzo dobrze poradził sobie i tutaj Samsung 990 Pro. W porównaniu do wyników w sieci, zaskakująco kiepsko na naszej platformie testowej radzi sobie Solidigm P44 Pro. Teoretycznie powinien zmieść konkurencję. W praktyce to jedyny dysk, który testowałem wcześniej osobno (i odesłałem go producentowi). Nie było więc sposobu na powtórzenie pomiarów.

Final Fantasy XIV - czasy ładowania

Final Fantasy XIV to bardzo popularne MMO. Firma udostępniła narzędzie do sprawdzania, jak twoja maszyna poradzi sobie z uruchomieniem tego tytułu. Wśród sprawdzanych rzeczy znajduje się też ładowanie wybranych scen. Pod koniec wyciągana jest średnia ze wszystkich pomiarów. Co ciekawe, występuje tu dziwna anomalia. W teście najgorzej poradził sobie Kingston KC3000 w wersji 2 TB (chociaż wersja 1 TB ma już świetny wynik). Tuż za nim dotychczasowy lider, czyli Samsung 990 Pro.

Szybkie dyski SSD pod PCIe 4.0, testy praktyczne

Testy syntetyczne są dość ważne, a w dodatku stosunkowo replikowalne. Pozwalają relatywnie precyzyjnie porównywać między sobą dyski, nawet wtedy, gdy ten sam recenzent nie miał dostępu do wszystkich interesujących nas modeli. Myślę jednak, że dobrze dodać zestaw praktycznych procedur testowych. Tym bardziej że mogę porównać między sobą bezpośrednio sporo sprzętów.

Kopiowanie plików na dyskach PCIe 4.0

Przy kopiowaniu małej paczki plików, kiepsko na tle reszty prezentuje się jedna z droższych i teoretycznie wydajniejszych jednostek, czyli Solidigm P44 Pro w wersji 2 TB. Co ciekawe, w pozostałych testach wychodzi na prowadzenie.

Rozpakowywanie archiwum

Test, w którym pierwsze skrzypce gra między innymi procesor. Sprawdzałem paczki plików o różnej pojemności, kilkakrotnie rozpakowując je wprost na testowany dysk. Paradoksalnie, pomimo zapewnienia stałego środowiska testowego i wielokrotnie powtarzalnej procedury, najlepszym wyborem wydaje się starszy Samsung 980 Pro w wersji 1 TB.

Instalacja gry Metro Last Light Redux

Instalowanie gier to jedno z bardziej wymagających dla dysku zadań, gdy mowa o typowych graczach. W teście wykorzystuję gotową paczkę plików instalacyjnych z GOG, zawierającą tytuł Metro Last Light Redux. Wybrałem ten tytuł, bo instaluje się dość szybko, nie pauzuje instalacji ani nie próbuje instalować bibliotek. Łatwiej mi było przeprowadzić więcej testów i uśrednić wyniki.

Temperatury - Test dysków PCIe 4.0

Bardzo ważny dla dysków SSD test. Chociaż ta generacja nie jest tak podatna na przegrzewanie się jak PCIe 5.0, jak wiele innych podzespołów komputerowych, napędy automatycznie zmniejszają swoją wydajność przy wyższych temperaturach. 

Tutaj bezapelacyjnie wygrywa Kingston KC3000 w wersji 1 TB. Takie osiągi wyglądają jak anomalia, ale dla pewności powtórzyłem ten pomiar jeszcze więcej razy, niż zakłada nasza procedura testowa. To pewnie zasluga niskoprofilowego aluminiowego radiatora z grafenem.

Ciekawostka: Samsung 990 Pro najprawdopodobniej padł ofiarą obecnego w tych napędach buga, który wskazywał maksymalną temperaturę na poziomie 84 stopni Celsjusza. Podobno naprawiono to w grudniu 2023 roku. Po teście.

Który dysk PCIe 4.0 kupić?

Biorąc pod uwagę ceny, szczególną gratką dla graczy - i nie tylko - będą napędy SSD marki Samsung. W większości przypadków osiągają naprawdę dobre wyniki (czasami paradoksalnie duże, jak przy pracy z archiwami i Samsungiem 980 Pro). Na dodatek w tym momencie nie są już tak drogie. Jeżeli chcesz coś teoretycznie wolniejszego w niektórych zastosowaniach, pojemniejsze modele Kingston KC3000 będą w sam raz dla ciebie.