Jak wybrać router?

Jeżeli zastanawiasz się, jak wybrać router, ten artykuł rozjaśni ci w tym temacie większość najważniejszych rzeczy. Poruszane są tu zagadnienia standardów połączeń bezprzewodowych, najnowszych technologii i niektórych mitów dotyczących właściwości takiego sprzętu. Nie myśl jednak, że podamy ci na tacy odpowiedź na fundamentalne pytanie.

Jaki router wybrać? Oczywiście taki, jaki odpowiada twoim potrzebom. Zanim jednak przystąpisz do przeszukiwania rankingów routerów lub list zakupowych, warto dowiedzieć się, jak wygląda obecnie ten rynek. Modeli jest w końcu cała masa, a wszystkie różnią się podzespołami i możliwościami.

Jak wybrać router - w skrócie

Jeżeli nie interesuje cię zagłębianie się w szczegóły i potrzebujesz szybkiej odpowiedzi, to znajdziesz ją właśnie tutaj. W skrótowej formie listy poszczególnych istotnych punktów artykułu.

• Standard IEEE 802.11 - obecnie warto zwrócić uwagę na trzy - N, AC i AX. Ten ostatni jest najnowszy, a urządzenia go wspierające w ustandaryzowany sposób dopiero wchodzą na rynek. Co robi? Określa szereg technologii sieci bezprzewodowych, które wpływają na prędkość transferu, bezpieczeństwo, zasięg i przydatne funkcje.
• Częstotliwość - pasmo, w którym przesyłane są dane między urządzeniami podłączonymi do sieci. Obecnie w domach najczęściej korzysta się z 2,4 GHz i 5 GHz. Ta pierwsza oznacza niższą prędkość i większe zakłócenia, ale lepszy zasięg. Ta druga do uzyskania podobnego zasięgu będzie wymagała też wsparcia Beamformingu.
• Prędkość połączenia - transfer sieci bezprzewodowej podawany przez producentów to kłamstwo. Może nie do końca oszustwo, ale na pewno nie uzyskasz go w domu. Gigantyczne liczby, którymi chwalą się firmy, to efekt laboratoryjnych testów i połączenia prędkości w wielu pasmach.
• MU-MIMO - multi-user multiple-input multiple-output, czyli jednoczesne przesyłanie danych do (i pobieranie od, w przypadku standardu AX) różnych urządzeń. Potencjalnie poprawia jakość połączenia.
• Beamforming - technologia kształtowania wiązki. Dzięki niej router jest w stanie przesyłać dane, skupiając się bezpośrednio na danym urządzeniu. Zwiększa zasięg i stabilność połączenia, ale nie we wszystkich modelach laptopów i telefonów jest wspierana. 
• Wejścia/wyjścia - najczęściej spotykane to LAN/WAN, USB i xDSL. Pierwsze odpowiadają za połączenia światłowodem z modemem lub innymi urządzeniami w sieci lokalnej, drugie pozwolą podłączyć na przykład drukarkę lub pendrive, a trzecie zapewnią łączność bezpośrednio z siecią przez kabel miedziany (mniejsza prędkość i zasięg).
• Producent routera - nie ma idealnego producenta. Jeżeli już jednak postawić na kilka solidnych marek, których produkty często są warte kupna w swoich niszach cenowych, należy wymienić Asusa, Netgeara i TP-Link.
• Liczba anten - ma znaczenie, ale związane ze wspieraniem wielu kanałów i dodatkowych funkcji. Jeżeli tego nie wykorzystasz, nie ma sensu przepłacać, sugerując się na przykład 8 antenami zewnętrznymi.
• Aplikacja - pozwala sterować urządzeniem zdalnie, z poziomu telefonu. Nie wszyscy producenci decydują się na takie dedykowane oprogramowanie, a szkoda, bo ułatwia ewentualną pracę z siecią.
• Dodatkowe funkcje - kontrola rodzicielska lub łatwe udostępnianie plików w sieci, to po prostu wygodne opcje, które producenci dorzucają do oprogramowania routera. Jest ich sporo, warto więc przed zakupem rozejrzeć się wśród konkurencji.
• Transmisja komórkowa - możliwość połączenia się z siecią poprzez kartę SIM to opcja, która raczej nie przyda się mieszkańcom wielkich miast. Osoby, które nie mają jednak dostępu do sieci kablowej, zazwyczaj decydują się na modem od usługodawcy. Można go podłączyć do routera, ale po co tracić na prędkości transferu - istnieją modele z wejściem na kartę SIM. Kosztują jednak więcej.

Dowiedz się: Gdzie najlepiej postawić router?

Standardy Wi-Fi

Mówiąc o standardach Wi-Fi, mamy na myśli IEEE 802.11. Ten dzieli się na szereg podgrup, które oferują coraz lepsze transfery i nowoczesne technologie. Obecnie na rynku sprzętów domowych najczęściej spotykane są dwa - N i AC - z trzecim sygnowanym AX tuż za rogiem. 

Warto od razu dodać, że modele kompatybilne z najnowszymi standardami, wspierają również stare standardy, więc jeżeli twój obecny telefon nie obsługuje AX, nic nie stoi na przeszkodzie, aby mimo to rozważyć zakup takiego routera. Czym więc różnią się te typy?

Opcja dla ciebie: Jaki szybki router 5 GHz? |TOP 7|

Częstotliwość połączenia

W zasadzie w użytku domowym korzysta się obecnie wyłącznie z dwóch częstotliwości - 2,4 GHz i 5 GHz. Routery nie są ograniczone tylko do nich - nowy standard AX wprowadza 6 GHz, a niektóre firmy korzystają z 60 GHz. Wszystkie mają swoje wady i zalety, ale skupiając się tylko na dwóch najczęściej spotykanych:

• Częstotliwość 2,4 GHz - podstawowym powodem, dla którego warto sięgać po ten zakres, jest jego zasięg. Łatwiej przebija się przez ściany, ze względu na to będzie w sam raz do domku jednorodzinnego. Z tym że raczej takiego, który usytuowany jest daleko od innych.
  Częstotliwość ta jest bardzo zatłoczona, a poszczególne kanały nachodzą na siebie. Przez to jest niewielkie pole do manewru. Dodatkowo oferowane transfery są znacznie niższe niż te w drugiej opcji.
• Częstotliwość 5 GHz - przesyła dane w naprawdę wysokiej prędkości. Zastosowanie jej pozwoliło na przebicie poziomu gigabita w transferze bezprzewodowym. Wraz z tą prędkością warto dodać, że ma dużo więcej kanałów, które nie nachodzą na siebie, dzięki czemu istnieje niewielka szansa na zakłócenie wykorzystywanych przez ciebie działaniem routera sąsiada.
  Niestety, im wyższy zakres, tym gorszy zasięg. Z tego względu korzystanie z urządzenia tego typu w sporym domu może wymagać repeaterów lub innych punktów dostępu, aby utrzymać stabilność połączenia. Producenci wymyślili też inne sposoby radzenia sobie z przechodzeniem sygnału przez ściany - na przykład Beamforming, czyli technologia kształtowania wiązki.

Jedno-, dwu- czy trzypasmowe routery?

Rozważając, jaki router wybrać, na pewno natrafisz na sprzęty sygnowane chwytliwym hasłem - wielopasmowością lub -zakresowością. Na razie można spotkać trzy typy. Jednopasmowe, pracujące wyłącznie w zakresie 2,4 GHz; dwupasmowe obejmujące zakres 2,4 GHz i 5 GHz, a także trzypasmowe. Te ostatnie oferują jedno pasmo 2,4 GHz i aż dwa 5 GHz.

Po co? Po to, aby zostawić więcej przestrzeni dla urządzeń korzystających z sieci. Zmniejsza to zakłócenia, zwalnia strumienie i umożliwia uzyskanie wyższych prędkości transferu. Nie warto jednak za bardzo się tym sugerować. Żeby inwestycja (bo taki router jest zwyczajnie drogi) miała większy sens, użycie sieci lokalnej w twoim domu musiałoby być spore. 

Mowa tu na przykład o parze osób oglądających Netflixa w 4K, kimś streamującym grę, innej osobie oglądającej film na youtube… Coś w ten deseń. Mało realistyczne w kawalerce lub domu rodziny 2 + 1, prawda? 

Prędkość transferu bezprzewodowego

Jak to z tymi prędkościami jest? Producenci prześcigają się w ogromnych liczbach, z każdym rokiem wydawałoby się coraz większych. Można więc oczekiwać już z 2, 5 lub 10 gigabitów na sekundę, nie? Prawda jest taka, że są to wartości bardzo laboratoryjne. Firmy osiągają je w idealnych warunkach, z wykorzystaniem wielu kanałów, optymalnych plików i kilku strumieni naraz.

Żeby wyłuskać więc coś z tej informacji, poza sprawdzaniem testów, warto zacząć od określenia, jaka jest najwyższa możliwa prędkość przesyłu w jednym paśmie częstotliwości. Potem trzeba odciąć część transferu MIMO, zgodnie z tym, jaki wspiera twój telefon lub laptop (najczęściej jest to 2x2 MIMO, więc jeżeli producent gwarantuje 8x8, przesył należy podzielić przez 4).

Na tę wartość wpływają również takie rzeczy jak modulacja danych QAM, zasięg i wydajność MAC. To wszystko potrafi obciąć w niektórych routerach prędkość nawet do 1/3 uzyskanej poprzez wzięcie pod uwagę dwóch pierwszych warunków. A na dokładkę mogą pojawić się zakłócenia przy większej liczbie sprzętów korzystających z tego samego kanału Wi-Fi, dlatego warto sprawdzać testy routerów przed zakupem.

Zainteresuj się: Jak wybrać router?

Porty - jakich warto się spodziewać?

Najczęściej spotykane porty w routerach są w zasadzie cztery. Wejście RJ-45, USB, eSATA i RJ-11. Temu ostatniemu warto poświęcić nieco dłuższy akapit, w związku z czym o nim bardziej szczegółowo przeczytacie kilka linijek niżej. Tymczasem parę słów wyjaśnienia na temat pozostałych wejść:

• RJ-45 - albo inaczej porty WAN i LAN. Umożliwiają łączenie się poprzez światłowód kolejno z internetem (poprzez modem) lub innymi urządzeniami w sieci lokalnej. Producenci zazwyczaj montują takie switche w dwóch standardach - Fast i Gigabit Ethernet. Pierwszy oferuje transfer na poziomie 100 megabitów na sekundę, drugi aż 1000.
• USB - czym uniwersalna magistrala szeregowa jest, wie mniej więcej większość użytkowników technologii cyfrowej. W routerze może być w standardzie 2.0, 3.0 lub 3.1 (każdy szybszy od poprzedniego). Pozwoli na podłączenie do sieci na przykład drukarki, pendrive’a lub modemu z kartą SIM.
• eSATA - to port przeznaczony do podłączania dysków twardych. Uzyskuje nawet do 3 gigabitów na sekundę transferu danych. Nie jest zbyt często spotykany w routerach, ale jak już się pojawi, to pozwoli ci szybko skonfigurować własną lokalną chmurę z różnymi danymi, które chcesz udostępnić wszystkim domownikom.

Warto wiedzieć: Jaki router Wi-Fi?

xDSL, VDSL, ADSL?

Wiele artykułów mylnie określa routery wyposażone w port RJ-45 jako urządzenia xDSL. To błąd. Pod skrótem DSL mieści się Digital Subscriber Line, czyli cyfrowa linia abonencka. To rodzaj połączenia z siecią poprzez miedziane kable telefoniczne. xDSL jest więc po prostu określeniem wielu różnych linii tego typu. Najczęściej spotykane są dwie:

• ADSL/ADSL2+ - asymetryczna cyfrowa linia abonencka w wersji ADSL2+ umożliwia pobieranie do 24 megabitów na sekundę i wysyłanie do 3,5. Na dodatek na odległość zaledwie 2 kilometrów od centrali. To standard, który powoli odchodzi do lamusa - nie bez powodu.
• VDSL/VDSL2 - to najbardziej zaawansowany standard DSL. Jest całkiem szybki - wersja VDSL2 zapewnia połączenie symetryczne (pobieranie i wysyłanie jest na podobnym poziomie) o prędkości do 200 megabitów na sekundę. Na odcinku do 300 metrów od centrali.

Router jakiej firmy wybrać?

To nie jest pytanie, na które istnieje prosta odpowiedź. Różni producenci oferują routery Wi-Fi różnej jakości. To, że polecamy Asusa czy Netgeara, nie oznacza, że nie warto sięgnąć po niektóre modele Huawei lub Xiaomi.

Jeżeli już jednak polecać konkretne marki, to oprócz tych dwóch na pewno warto rozejrzeć się za produktami TP-Link. Wiele forów tematycznych poleca również zestaw Mesh z użyciem produktów Ubiquiti lub Cisco.

Czy istnieje coś takiego jak router gamingowy?

Wielu producentów reklamuje swoje routery jako gamingowe. Jak to zwykle z różnymi urządzeniami bywa, to nie do końca prawda. W takim brandingu przoduje Netgear ze swoją linią Nighthawków. Nie warto się tym jednak sugerować. Tak naprawdę dobrze kupić po prostu model, który zawiera interesujące cię technologie.

Jak dotąd przy przeszukiwaniu rynku znalazłem właściwie jeden wyjątek. Taki Asus RT-AC86U wspiera funkcję Gamers Private Network od WTFast. Do niej może mieć jednak dostęp każdy, subskrybując oprogramowanie. W zamierzeniu ma optymalizować trasę pomiędzy routerem a serwerami na przykład Counter Strike’a lub Tibii. Wszystko po to, aby zmniejszyć input lag. Czy działa? Niektórzy użytkownicy twierdzą, że jak najbardziej.

Karta SIM w routerze

Niektóre modele routerów są wyposażone w modem umożliwiający łączenie się z siecią telefonii komórkowej, a poprzez nią - z internetem. To świetne rozwiązanie dla osób mieszkających na wsi. Z dala od ustabilizowanej miejskiej infrastruktury prędkości zazwyczaj nie zachwycają, a alternatywą przewodową jest xDSL.

Oczywiście istnieje możliwość podłączenia modemu z kartą SIM poprzez port USB do zwyczajnego routera. W ten sposób jednak obcina się znacznie możliwe prędkości. Dlatego decydując się na urządzenie służące do połączeń z siecią komórkową, warto rozważyć dopłacenie do sprzętu z własnym modemem. Na przykład proponowanego przez nas Asusa 4G-AC68U.

Alternatywny firmware

Producenci zazwyczaj tworzą autorskie systemy, na których operują sprzedawane przez nich routery. Jeżeli jednak chcesz wycisnąć jeszcze więcej z zakupionego sprzętu, albo firma już nie oferuje do niego aktualizacji - rozważ przed zakupem instalację niezależnego firmware’u i sprawdź, czy jest dostępny dla wybranego modelu.

Najczęściej mówi się o OpenWRT i Asuswrt-Merlin. Nie są to oczywiście jedyne rozwijane systemy. Jak sama nazwa wskazuje, ten drugi jest tworzony pod kątem urządzeń Asusa. OpenWRT to z kolei projekt otwarty, przeznaczony na różne routery, nad którym pracują niezależni deweloperzy z całego świata. Oba wprowadzają szereg przydatnych zmian.

Najczęściej chodzi o rozwiązania poprawiające bezpieczeństwo sprzętu i jego wydajność. Na przykład OpenWRT wspiera Ad-Blocka bezpośrednio na routerze. To pozwala usunąć reklamy na każdym urządzeniu podłączonym do sieci bez dodatkowych wtyczek i aplikacji. Innym przykładem jest SQM (Smart Queue Management) zmniejszający latencję. Docenią to osoby korzystające z Netflixa, gracze sieciówek i miłośnicy konwersacji wideo lub streamerzy.

Na pewno cię zainteresuje: Jak zabezpieczyć router?

Czy liczba i moc anten mają znaczenie?

Liczba i moc anten mają i nie mają znaczenia. To znaczy - odpowiedź na takie pytanie nie jest zbyt prosta. Przede wszystkim przy zakupie nie można bazować po prostu na tym, ile anten wystaje z obudowy routera. Między innymi dlatego, że mogą być wewnętrzne i zewnętrzne. Poza tym dodatkowe mogą posłużyć do większej liczby strumieni i Beamformingu.

Tego z kolei twoje urządzenia łączące się z siecią lokalną niekoniecznie muszą wspierać. Większość telefonów wciąż na przykład korzysta z 2x2 MIMO, więc jeden nie wykorzysta potencjału routera przypominającego statek kosmiczny.

Co z mocą? Prawo reguluje maksymalną siłę emisji sygnału. Z tego względu jasne, możesz kupić inną antenę wspierającą 5 dBi (jeżeli model pozwala na ich wymianę), ale najprawdopodobniej i tak nie uzyskasz lepszego zasięgu.

Koniecznie sprawdź: Jaki router do 200 zł?

MIMO, MU-MIMO i Beamforming

Te dwa akronimy i ciekawie brzmiąca anglojęzyczna funkcja to często spotykana część danych technicznych dowolnego routera ze średniej i wyższej półki cenowej. Jeżeli cię onieśmielają - nie przejmuj się. Na szczęście wcale nie trzeba wdawać się w technologiczne szczegóły, aby zrozumieć, co one oznaczają.

• MIMO - rozwijany jako multiple-input, multiple-output. W praktyce chodzi o to, że pozwala na korzystanie z kilku strumieni (anten) do przesyłania i odbierania danych między routerem a urządzeniami. Liczbę odbiorników zapisuje się w formacie 2x2, 3x3, 4x4 lub 8x8. Co to robi? Przede wszystkim zwiększa prędkość transmisji danych. Wymaga jednak wsparcia zarówno ze strony routera, jak i sprzętu, z którym się łączy.
• MU-MIMO - do MIMO dodaj multi-user. To technologia routerów AC Wave 2, która pozwala na jednoczesne łączenie z kilkoma sprzętami jednocześnie. Ma redukować ich czas oczekiwania na przesył danych i poprawiać tym samym jakość transmisji. Poza standardem AX działa jednak tylko w jedną stronę - przy pobieraniu.
• Beamforming - sprzęt korzysta z anten, aby skierować wiązkę sygnału w stronę laptopa lub telefonu. Dzięki temu transmisja jest stabilniejsza, zasięg lepszy, a prędkość transferu odrobinę wyższa. Nie zadziała, jeżeli urządzenie łączące się z siecią jej nie wspiera.

Wejdź i zobacz: Jaki router do 300 zł?

Interesujące funkcje i technologie

Producenci routerów w zależności od standardu, systemu, na którym operuje produkt i innych możliwości, oferują różnego rodzaju udogodnienia. Wśród nich warto przede wszystkim wymienić następujące:

• Target Wake Time - to rozwiązanie, które spotykane w większości przypadków dopiero będzie. Wszystko dlatego, że korzystają z niego routery Wi-Fi 6 generacji - AX. Na czym polega? Jest w stanie informować urządzenia o tym, kiedy powinny się włączyć i wyłączyć, wysyłając do nich odpowiedni sygnał. To szczególnie ważne w sprzęcie składającym się na inteligentny dom.
• Kontrola rodzicielska - czasem implementowana jest różnie, ale w gruncie rzeczy sprowadza się do tego samego. Umożliwia dostosowanie tego, w jaki sposób konkretne urządzenie (w domyśle laptop lub telefon dziecka) łączy się z siecią. Dzięki tej funkcji zablokujesz wybrane strony lub określisz harmonogram korzystania z internetu.
• Prywatna chmura - niektóre urządzenia pozwalają na proste ustawienie własnego serwera danych, do którego można uzyskać dostęp z dowolnego miejsca na świecie. Dobrym przykładem jest Netgear ReadyCLOUD USB, który pozwala po podłączeniu dysku do portu USB, wertować jego zawartość poprzez logowanie do aplikacji.
• QoS - temat związany ze wspomnianym SQM. Chodzi o to, w jaki sposób router priorytetyzuje połączenia z różnymi urządzeniami. Najnowsze sprzęty obsługują pakiety danych inteligentnie, nie pozwalając zapełnić bufora, co może w efekcie zwolnić połączenie i zwiększyć latencję.

Dedykowana aplikacja do routera

Rzecz dosyć oczywista. Wiele tańszych i praktycznie wszystkie droższe routery mają przynajmniej jedną dedykowaną aplikację. Te mogą posłużyć przede wszystkim jako sposób na ustawianie poszczególnych parametrów sprzętu. Często robią to jednak w uproszczony sposób i graficznie.

Niektóre umożliwiają ustalanie harmonogramu dostępu do internetu przez dzieci w ramach kontroli rodzicielskiej i wydzielanie sieci dla gości. Dzięki aplikacji można też uzyskać dostęp do danych udostępnianych w sieci lokalnej z zewnątrz - łącząc się z routerem w krakowskim domu, na przykład w trakcie rozmowy ze znajomymi przy barze w Warszawie.

Zobacz też: Jaki tani router do 100 zł

O autorze: Aleksander Gałąska

Pracuję na portalu od początku 2019 roku. W tym czasie przetestowałem sporo sprzętów, a na dodatek sporządziłem wiele zestawień, artykułów specjalistycznych i informacyjnych. Redakcyjnie cieszę się opinią największego malkontenta, obsesyjnie szukam niedociągnięć (pamiętając o zaletach). Z tego względu elektronika jest dla mnie raczej całotygodniową pasją niż zajęciem. Drążąc rozwijam swoją wiedzę - głównie w celu pomocy internautom w wyborze odpowiednich produktów. Prywatnie najbardziej lubię gotować nieznośnie ostre potrawy i katować się wymagającymi grami.